Zatrzymanie – jakie masz prawa?

Zatrzymanie jest czynnością uregulowaną w przepisach 244 i następnych Kodeksu postępowania karnego. Charakter zatrzymania może być zarówno fakultatywny (policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną), jak również obligatoryjny (policja zatrzymuje osobę podejrzaną).

Zatrzymanie fakultatywne 

Może być dokonane wobec osoby podejrzanej, a więc takiej, którą podejrzewa się o popełnienie przestępstwa, przy jednoczesnym spełnieniu następujących przesłanek:

• wobec osoby podejrzanej zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się albo zatarcia przez nią śladów przestępstwa;

• nie można ustalić tożsamości osoby podejrzanej;

• istnieją przesłanki do przeprowadzenia wobec osoby podejrzanej postępowania przyspieszonego.

Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że popełniła ona przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej, a zachodzi obawa, że ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec tej osoby, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.

Zatrzymanie obligatoryjne 

Zachodzi wówczas, gdy przestępstwo z użyciem przemocy na szkodę osoby wspólnie zamieszkującej zostało popełnione przy użyciu broni palnej, noża lub innego niebezpiecznego przedmiotu, a zachodzi obawa, że osoba podejrzana ponownie popełni przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby wspólnie zamieszkującej, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa grozi.

Jakie są obowiązki zatrzymującego?

W pierwszej kolejności należy wskazać, iż zatrzymany musi zostać natychmiast poinformowany o przyczynach zatrzymania oraz o przysługujących mu prawach, w tym o prawie do skorzystania z pomocy adwokata lub radcy prawnego, w szczególności do korzystania z pomocy tłumacza, jeżeli nie włada w wystarczającym stopniu językiem polskim, do składania bądź odmowy składania oświadczeń, do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania, czy też do dostępu do pomocy medycznej.

Niezwykle istotne znaczenie ma obowiązek ustawowy sporządzenia z czynności zatrzymania protokołu. W protokole przede wszystkim widnieje imię i nazwisko dokonującego tej czynności, przyczyna zatrzymania z podaniem, o jakie przestępstwo podejrzewa się zatrzymaną osobę. W protokole musi również znaleźć się wskazanie, iż zatrzymany został pouczony o przysługujących mu prawach. Ponadto na Policji ciąży obowiązek doręczenia zatrzymanemu odpisu protokołu.

Jakie są uprawnienia zatrzymanego?

Organ dokonujący zatrzymania ma obowiązek niezwłocznego umożliwienia, na żądanie zatrzymanego, nawiązania w dostępnej formie kontaktu z adwokatem lub radcą prawnym, a także bezpośrednią z nimi rozmowę. Trzeba przy tym zaznaczyć, że zatrzymujący może zastrzec, iż będzie przy tej rozmowie obecny. Kontakt z adwokatem lub radcą prawnym jest niezwykle ważnym uprawnieniem zatrzymanego, który wówczas może należycie i sprawnie bronić swoich praw zarówno przy samym zatrzymaniu, jak i w potencjalnym postępowaniu karnym.

W tym miejscu wskazać również należy, że zatrzymanemu przysługuje zażalenie do sądu. W zażaleniu tym zatrzymany może domagać się zbadania zasadności, legalności oraz prawidłowości jego zatrzymania. W razie uznania bezzasadności lub nielegalności zatrzymania sąd zarządza natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

Przy zatrzymaniu nie można również zapominać o jego limitacji. Ustawodawca wskazuje, iż zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, gdy ustanie przyczyna zatrzymania, a także jeżeli w ciągu 48 godzin zatrzymany nie zostanie przekazany przez uprawniony organ do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania. Ponadto zatrzymanego należy zwolnić na polecenie sądu lub prokuratora.

Pamiętaj

Świadomość obowiązków zatrzymującego i uprawnień zatrzymanego może być niezwykle przydatna dla należytej i skutecznej obrony swoich praw. Warto pamiętać, że środkiem do szybkiej reakcji przy zatrzymaniu dokonanym niezgodnie z prawem jest zażalenie na zatrzymanie. Niesłuszne zatrzymanie wiąże się z możliwością ubiegania się o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu niesłusznego zatrzymania, ale o tym dowiesz się więcej w naszym następnym artykule.

Jeżeli uważasz, że zostałeś bezpodstawnie zatrzymany i zostały naruszone Twoje prawa, zapraszamy do kontaktu. Przeanalizujemy Twoją sprawę i ustalimy dalsze działania, jakie są możliwe do podjęcia w Twoim przypadku.